Η χάραξη του νέου αυτοκινητόδρομου Ε65 μέσα στην κοιλάδα του Σπερχειού θα καταστρέψει γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας

Οκτώβρης 2009

Στα προβλήματα που έχει η ελληνική γεωργία προστίθεται και η έλλειψη πολιτικής για τη γη. Αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης είναι και η παράδοση, με μεγάλη ευκολία, για άλλες χρήσεις, χιλιάδων στρεμμάτων γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας, του κάμπου του Σπερχειού, στην προκειμένη για την χάραξη του νέου αυτοκινητόδρομου Ε65. Τα στρέμματα αυτά βρίσκονται εντός αρδευτικών εκτάσεων, με έργα υποδομής που έγιναν με μεγάλο κόστος. Έργα αποστραγγιστικά, αγροτικής οδοποιίας, αρδευτικά, αναδασμού κλπ. Ουσιαστικά είναι πολλές φορές «πληρωμένες» οι συγκεκριμένες εκτάσεις από τους Έλληνες φορολογούμενους.

Η πολιτεία έχει αναγνωρίσει κατ' αρχήν την αναγκαιότητα της προστασίας της γεωργικής γης και έχει θεσπίσει σχετική συνταγματική διάταξη, για την οποία υπάρχει και σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Σύμφωνα με την απόφαση 3698/2000 (Τμήμα Ε´) του ΣτΕ: «... φυσικό περιβάλλον εμπίπτον στην προστασία του άρθρου 24, παρ. 1, του Συντάγματος αποτελούν όχι μόνο τα φυσικά οικοσυστήματα αλλά και τα τεχνητά, ιδίως δε η γεωργική γη, της οποίας η διατήρηση και ορθή διαχείρισις είναι ουσιώδης όρος της βιωσίμου αναπτύξεως, ως αποτελούσα την αναντικατάστατον βάσιν του ανθρωπογενούς παραγωγικού συστήματος. Υπό την έννοια δε αυτήν η Agenda 21 επιβάλλει την καταγραφήν και συστηματικήν διαχείρισιν της γεωργικής γης, απαγορεύει την υποβάθμισίν της και συνιστά την ανάκτησίν της. Ταύτα ισχύουν κατά μείζονα λόγον προκειμένου περί κατ' εξοχήν της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας, της οποίας η κατ' αρχήν διατήρηση και προστασία είναι συνταγματικώς επιβεβλημένη…»

Δυστυχώς είναι αργά να εξετάσουμε συνολικά την αναγκαιότητα της συγκεκριμένης χάραξης του Ε65 και το αν θα ωφελούσε περισσότερο να μείνει εκτός η Φθιώτιδα. Εκφράσαμε όμως τις ενστάσεις και τις ανησυχίες μας σε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη χάραξη στην κοιλάδα του Σπερχειού και προτείναμε να εξεταστεί και να μελετηθεί η λύση της χάραξης του αυτοκινητόδρομου βόρεια της Λαμίας με σήραγγες και κοιλαδογέφυρες, κάτι που σίγουρα θα μειώσει το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος των απαλλοτριώσεων. Βλέπουμε όμως, ότι ενώ είναι απαραίτητο να διερευνηθούν από την ελληνική διοίκηση σενάρια εναλλακτικών λύσεων χάραξης -από τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν-, «δεν ίδρωσε το αυτί» κανενός…

Σημειώνουμε ότι μία από τις μεγαλύτερες “μάχες” του 21ου αιώνα θα δοθεί για τη διατροφή. Η διατροφή προβλέπεται ότι θα μεταβληθεί σε μαύρο χρυσό τα επόμενα χρόνια. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 η παραγωγή των διατροφικών ειδών πρέπει να διπλασιαστεί, για να ικανοποιηθεί η παγκόσμια ζήτηση. Σ' αυτόν τον αγώνα πρέπει τα υπεύθυνα κράτη να διαμορφώσουν ανάλογη πολιτική γης και γόνιμων εδαφών. Η βίαιη βιομηχανοποίηση και η αστικοποίηση των τελευταίων δεκαετιών έχουν καταστρέψει και απαξιώσει σημαντικές παραγωγικές εκτάσεις εύφορων χωραφιών. Η κλιματική αλλαγή και η σταδιακή ερημοποίηση, λόγω της μείωσης των υδατικών αποθεμάτων, θα μειώσει ακόμα περισσότερο τις παραγωγικές εκτάσεις.

Με λίγα λόγια οι πρακτικές της καταστροφής γόνιμων γαιών, όπως η κοιλάδα του Σπερχειού, είναι σε λάθος κατεύθυνση. Η γη είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα και βλέπουμε ότι κάθε φορά που το αγγίζουμε χωρίς τη δέουσα συνειδητότητα, αποβαίνει μοιραίο. Εμείς, πηγαίνοντας ενάντια στις προβλέψεις και τις επιταγές των καιρών, απαλλοτριώνουμε τη γη μας για χάρη του τσιμέντου και των αυτοκινητοδρόμων και απαξιώνουμε τα προϊόντα μας. Ως πότε οι αρμόδιοι θα σφυρίζουν αδιάφορα;

Επιπλέον, όλοι γνωρίζουν ότι τόσο η Κοιλάδα του Σπερχειού όσο και η περιοχή του Δέλτα του Σπερχειού είναι ενταγμένες στο Δίκτυο NATURA 2000 ως περιοχές «κοινοτικού ενδιαφέροντος» (GR2440002) και «Ζώνη Ειδικής Προστασίας» (GR2440005) αντίστοιχα. Αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό και να ληφθούν τα ανάλογα μέτρα. Στην όλη διαδικασία διερεύνησης των επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον του συγκεκριμένου έργου, δεν φαίνεται να έχει ληφθεί υπόψη από την διοίκηση η τήρηση των συγκεκριμένων διατάξεων του άρθρου 6 της κοινοτικής οδηγίας 92/43, που αφορά στην «αξιολόγηση των επιπτώσεων των έργων υποδομής στις περιοχές κοινοτικού ενδιαφέροντος του δικτύου Natura 2000».

Η Κοιλάδα του Σπερχειού και ο ίδιος ο Σπερχειός είναι μια παραγωγικότατη περιοχή, ένα σπάνιο οικοσύστημα, ανεκτίμητο δώρο της φύσης και μια πηγή πλούτου που αιώνες τώρα δίνει εισόδημα στους αγρότες της περιοχής και ανεβάζει το βιοτικό επίπεδο και το κατακεφαλή ΑΕΠ των κατοίκων, πάνω από τον πανελλαδικό μέσο όρο. Αυτό δεν πρέπει να το αγνοούν όσοι έχουν την ευθύνη του έργου. Διαφορετικά τα μεγάλα λόγια για "αειφορία", "πράσινες πολιτικές", “πράσινη οικονομία” και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι χωρίς περιεχόμενο...

Θυμίζουμε ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΔΕΚ) εξέδωσε απόφαση με την οποία αναφέρει ότι τέτοια μεγάλα έργα πρέπει να μελετώνται επαρκώς και να κατασκευάζονται εκτός Προστατευόμενων Περιοχών. Ανάλογη ήταν και η απόφαση του ΔΕΚ που αφορούσε την Ιονία Οδό στην περιοχή του Καϊάφα στην Ηλεία.

Κλείνοντας, θα πρέπει να δούμε την Λαμία μετά από είκοσι, τριάντα και πενήντα χρόνια με τον αυτοκινητόδρομο Ε65 να αγγίζει κυριολεκτικά την πόλη στο νότιο τμήμα της. Ένα θέμα ακόμα που δεν έχει δει ο εμπορικός κόσμος της Λαμίας είναι αυτό της λειτουργίας του «ΣΕΙΡΙΟ» στον κόμβο του Σ.Σ.Λιανοκλαδίου, όπως προβλέπεται από την Σύμβαση Παραχώρησης του Έργου. Τμήμα της αγοράς της Λαμίας θα μεταφερθεί στο σταθμό αυτόν, που θα λειτουργεί ως ένα MALL με αντιπροσωπείες και άλλα καταστήματα.

Στέφανος Σταμέλλος
Μέλος των Οικολόγων Πράσινων
http://e65-sperxeios.blogspot.com

Ερώτηση του Ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων για τον Ε65

Η χάραξη του νέου αυτοκινητόδρομου Ε65
μέσα στην κοιλάδα του Σπερχειού θα καταστρέψει
γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας

Άρχισε να κατασκευάζεται το νότιο τμήμα του νέου αυτοκινητόδρομου Ε65, που διέρχεται από την Κοιλάδα του Σπερχειού και τον ποταμό Σπερχειό στο Νομό Φθιώτιδας. Μια από τις πρώτες αρνητικές συνέπειες είναι η εξελισσόμενη κοπή δέντρων στο παραποτάμιο δάσος στο ύψος της Αλαμάνας ενώ παρατηρούνται και σοβαρές απώλειες γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας.

Τόσο η Κοιλάδα του Σπερχειού όσο και η περιοχή του Δέλτα του Σπερχειού είναι ενταγμένες στο Δίκτυο NATURA 2000 ως περιοχή «κοινοτικού ενδιαφέροντος» (GR2440002) και «Ζώνη Ειδικής Προστασίας»(GR2440005) αντίστοιχα και είναι μια παραγωγικότατη πηγή, ένα σπάνιο οικοσύστημα και μια πηγή πλούτου, καθώς περιβάλλεται από και τροφοδοτεί παραγωγικές αγροτικές εκτάσεις.

Το γενικότερο έλλειμμα πολιτικής για τη γη που διαπιστώνεται στην Ελλάδα, έχει ως αποτέλεσμα την παράδοση σε άλλες χρήσεις χιλιάδων στρεμμάτων γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας. Σημειώνεται δε ότι στην Ελλάδα η διατήρηση και προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας είναι συνταγματικώς επιβεβλημένη.

Ερωτάται:
- Με δεδομένο ότι το έργο πλήττει δύο περιοχές κοινοτικού ενδιαφέροντος εκ των οποίων η μία είναι και ΖΕΠ, έχει ενημερωθεί η Ε.Ε. ότι η ελληνική διοίκηση αγνόησε την, προβλεπόμενη από το άρθρο 6 της κοινοτικής οδηγίας 92/43, διαδικασία αξιολόγησης επιπτώσεων του έργου; Αν ναι, τι μέτρα προτίθεται να λάβει η Επιτροπή;
- Με βάση την αρχή της εναλλακτικότητας, έχουν διερευνηθεί από την ελληνική διοίκηση σενάρια εναλλακτικών λύσεων χάραξης όπως λ.χ. της βόρειας παράκαμψης της πόλης της Λαμίας για την κατασκευή του έργου;
- Είναι τα έργα συμβατά με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και νομοθεσίες σχετικά με τη διαχείριση και την πιθανή υποβάθμιση γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας;